Nadat we de poort pasgemaakt hadden kon het geheel worden geschilderd.

Wigvormige kozijnstijlen lijmen en schroeven

Het deurkalf en het reclamebord konden direct naar de schilder. De poort en kozijnstijlen konden niet direct geschilderd worden. Deze moesten eerst nog definitief bevestigd worden. Aan de linkerzijde zat een lange stijl in de zijgevel, waar de poort eerst aan bevestigd zat. Om de schuinte van het pand op te vangen heb ik nieuwe wigvormige stijlen gemaakt. Links kon ik deze nieuwe stijl tegen de bestaande stijl lijmen. Aan de rechterzijde ontbrak zo’n stijl, daar moest de nieuwe stijl direct op het rabat gemonteerd worden. Omdat ze mogelijk het rabat ooit willen demonteren was verlijmen daar niet wenselijk. Daarom is de rechterstijl aan de achterkant in de grondverf gezet en vervolgens tegen het rabat geschroefd. Daarna kon de poort er weer ingehangen worden en kon Kees de poort en stijlen schilderen.

Schilderen van de letters

Onze buurtgenoot Kees te Kolsté is zowel kunst- als huisschilder. Het met de hand schilderen van letters behoorde tot zijn favoriete werkzaamheden als huisschilder. De tekst ‘SMEDERIJ KAAIJK’ had ik op basis van archieffoto’s gedigitaliseerd en op ware grootte geprint, zodat Kees ze kon naschilderen.

Het mooie is dat ook de oorspronkelijke ‘fouten’ zijn behouden. Zo is de eerste ‘E’ in SMEDERIJ breder is dan de tweede, loopt de staart van de S loopt iets te ver door, en verschillen de twee ‘K’s’ in KAAIJK van vorm. Het is precies zoals het destijds, eveneens met de hand, is geschilderd.

Overigens hebben de twee teksten nooit samen op één bord gestaan. SMEDERIJ stond op het grotere bord, en N. KAAIJK op een kleiner bordje daaronder. Een lichte vorm van geschiedvervalsing dus ;-).

De kleuren van het deurkalf

Een leuk detail vormen de kleuren van het nieuwe deurkalf. Oorspronkelijk was het plan om dezelfde kleuren te gebruiken als het ‘origineel’. Maar eigenlijk weten we niet eens zeker of dat deurkalf wel écht het origineel was, zat het er werkelijk al sinds 1676? Bovendien is op oude archieffoto’s te zien dat het deurkalf in de loop der tijd verschillende kleuren heeft gehad.

Daarbij zou het nog een hele uitdaging zijn om de exacte oorspronkelijke kleuren te achterhalen, wat bovendien flink in de kosten zou lopen. En als je bedenkt dat men vroeger vaak gewoon de verf gebruikte die nog voorhanden was, besloot ik een andere koers te varen.

Ik ben langsgegaan bij huizen in de buurt waar kleuren op de buitengevels zijn toegepast, en vroeg of men nog restjes verf had liggen. Zo komt de blauwe verf van de eigenaren van het Blauwe Huis, bekend van Monet). Overbuurman Max had nog wat goudverf staan, en buurman Ton daarnaast beschikte in zijn magazijn over zwart, donkerbruin en lichtbruin. Op deze manier werd het project nóg meer een buurtinitiatief en vormt met het blauw een mooie verwijzing naar het Blauwe Huis, slechts 130 meter verderop.

Montage

Na het schilderen kon de montage beginnen. Dit bestond uit het stapelen van het deurkalf en het bord op de wigvormige stijlen, waarna alles werd vastgeschroefd. Onder het deurkalf kwam nog een aanslag voor de poort. Het dakje met kroonlijst is voorzien van lood, dat in de zijgevels van de twee panden is bevestigd. En daarmee was het geheel voltooid: de poort, het deurkalf en het authentieke reclamebord met kroonlijst en loden dakje was klaar!

Officiële onthulling

Zaterdag 28 juni was de officiële onthulling. In het bijzijn van klasgenoten (oud-)-docenten, vrienden, familie, buurtgenoten en erfgoedverenigingen werd de poort onthuld. De huidige eigenaar/smid van Kaaijk Metaalbewerking kon er helaas niet bij zijn, maar er waren wel familieleden van wijlen Jan-Willem Kaaijk aanwezig.

Voor mij was dit project bijzonder omdat het zich in mijn eigen buurt bevindt, ik loop er bijna dagelijks langs. Bovendien kom ik al zo’n dertig jaar als gast in proeflokaal The Blacksmith, ik heb vrijwel alle eigenaren en barmannen gekend, en Jan-Willem Kaaijk, de laatste smid uit de familie, kende ik goed. Hij hielp ons bijvoorbeeld met de Monettuin die we met wat buurtgenoten runde. Dat nu ook zijn familieleden aanwezig waren maakt het extra speciaal. Door hun aanwezigheid besefte ik pas goed dat erfgoed ook emotie is. En dat ik daar een steentje (of beter een houtje) aan mocht bijdragen maakt het voor mij bijzonder waardevol.

Afsluiting opleiding Technicus Hout en Restauratie

En met de afsluiting van dit project sluit ik tevens mijn opleiding Technicus Hout en Restauratie (THR) aan het Talland-college af. Een opleiding waar ik enorm van heb genoten en die ik jongeren van harte zou gunnen. Het is een veelzijdige opleiding, waarin je leert over traditioneel timmerwerk met handgereedschap, maar je leert ook machinaal- en computergestuurd werken. Je leert over houtsoorten, bouwstijlen en constructies, van fundering tot het dak. En, niet onbelangrijk, hoe je dit allemaal restaureert of opnieuw bouwt.

‘Met je handen werken’ doet dit vak tekort

Wat ik daarbij heb geleerd heb is dat de term werken met je handen het vak absoluut tekort doet. Mensen zeggen soms dat houtbewerking zo ontspannend is. Dat kan kloppen, maar knutselen in je schuurtje is iets heel wat anders dan het (in opdracht) restaureren of vervangen van een houten constructie. Daar gaat veel denkwerk aan vooraf, waarvoor kennis, inzicht en ervaring nodig zijn. En hout is kostbaar, een foutje kan grote gevolgen hebben. Waar ik met mijn IT-werk eenvoudig een oude versie kan terugzet of met undo een fout herstel, ligt dat bij hout heel anders.

Een AI-bestendig beroep

In deze tijd, waarin AI veel beroepen verandert of overbodig maakt, is dit een ambacht dat voorlopig niet zal verdwijnen. Prefab- en digitale technieken zullen ongetwijfeld toenemen, maar ik zie het nog niet snel gebeuren dat AI de restauratie van een poort volledig overneemt. Kortom, zoek je een mooi, toekomstbestendig vak? Denk eens aan restauratietimmerman.

En met deze promotie van een fantastische opleiding sluit ik deze reeks artikelen over mijn meesterwerk af. Hartelijk dank voor alle belangstelling en support!

Eelco